સરકારના મતે ઉચ્ચ હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક (AQI) અને ફેફસાના રોગ વચ્ચે કોઈ જોડાણ સ્થાપિત કરતો કોઈ ડેટા નથી. સરકારે સંસદમાં વાયુ પ્રદૂષણ અંગેના પ્રશ્નના જવાબમાં આ આશ્ચર્યજનક જવાબ આપ્યો.
સરકારે ઉચ્ચ હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક (AQI) સ્તર અંગે એક ચોંકાવનારો દાવો કર્યો છે. સરકારે સંસદમાં જણાવ્યું હતું કે AQI સ્તર અને ફેફસાના રોગો વચ્ચે સીધો સંબંધ સ્થાપિત કરતો કોઈ નિર્ણાયક ડેટા નથી. જોકે, ગુરુવારે રાજ્યસભામાં એક લેખિત જવાબમાં, કેન્દ્રીય પર્યાવરણ રાજ્યમંત્રી કીર્તિ વર્ધન સિંહે સ્વીકાર્યું કે વાયુ પ્રદૂષણ શ્વસન રોગો અને સંબંધિત બીમારીઓનું એક મુખ્ય કારણ છે.
ભાજપના સાંસદે મંત્રીને આ પ્રશ્નો પૂછ્યા
તેઓ ભાજપના સાંસદ લક્ષ્મીકાંત બાજપેયીના પ્રશ્નનો જવાબ આપી રહ્યા હતા, જેમણે પૂછ્યું હતું કે શું સરકારને ખબર છે કે અભ્યાસ અને તબીબી પરીક્ષણોએ પુષ્ટિ આપી છે કે દિલ્હી-એનસીઆરમાં ખતરનાક AQI સ્તરના લાંબા ગાળાના સંપર્કમાં રહેવાથી ફેફસાના ફાઇબ્રોસિસ થઈ રહ્યા છે, જે ફેફસાની ક્ષમતામાં અપરિવર્તનીય ઘટાડો છે.
બાજપેયી એ પણ જાણવા માંગતા હતા કે શું દિલ્હી-એનસીઆરના નાગરિકોની ફેફસાની ક્ષમતામાં એવા શહેરોમાં રહેતા લોકોની તુલનામાં આશરે 50 ટકાનો ઘટાડો થયો છે જ્યાં AQI સ્તર વધુ સારું છે.
શું દિલ્હી/એનસીઆરના લોકોને જીવલેણ રોગોથી બચાવવા માટે કોઈ ઉકેલ છે?
ભાજપના સાંસદે વધુમાં પૂછ્યું કે શું સરકાર પાસે લાખો દિલ્હી/એનસીઆર રહેવાસીઓને પલ્મોનરી ફાઇબ્રોસિસ, સીઓપીડી, એમ્ફિસીમા, ફેફસાના કાર્યમાં ઘટાડો અને ફેફસાની સ્થિતિસ્થાપકતામાં પ્રગતિશીલ ઘટાડો જેવા જીવલેણ રોગોથી બચાવવા માટે કોઈ “ઉકેલ” છે?
તેમના જવાબમાં, મંત્રીએ જણાવ્યું કે પ્રોગ્રામ મેનેજરો, તબીબી અધિકારીઓ અને નર્સો, નોડલ અધિકારીઓ, સર્વેલન્સ સાઇટ્સ, આશા કાર્યકરો જેવા ફ્રન્ટલાઈન કાર્યકરો, મહિલાઓ અને બાળકો સહિતના સંવેદનશીલ જૂથો અને ટ્રાફિક પોલીસ અને મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના કર્મચારીઓ જેવા વ્યવસાયિક રીતે ખુલ્લા જૂથો માટે વાયુ પ્રદૂષણના ક્ષેત્રમાં સમર્પિત તાલીમ મોડ્યુલ વિકસાવવામાં આવ્યા છે.
તેમણે જણાવ્યું કે વાયુ પ્રદૂષણ સંબંધિત રોગોને લક્ષ્ય બનાવતી માહિતી, શિક્ષણ અને સંદેશાવ્યવહાર (IEC) સામગ્રી અંગ્રેજી, હિન્દી અને પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં વિકસાવવામાં આવી છે. સિંહે ઉમેર્યું કે રાષ્ટ્રીય આબોહવા પરિવર્તન અને માનવ આરોગ્ય કાર્યક્રમ (NPCCHH) એ ઘણા સંવેદનશીલ જૂથો માટે કસ્ટમાઇઝ્ડ માહિતી અને સંદેશાવ્યવહાર (ICE) સામગ્રી પણ વિકસાવી છે.
તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, ભારતીય હવામાન વિભાગ દ્વારા રાજ્યો અને શહેરોમાં વાયુ પ્રદૂષણ માટે પ્રારંભિક ચેતવણી પ્રણાલીઓ અને ચેતવણીઓ, તેમજ હવાની ગુણવત્તાની આગાહીઓ પ્રસારિત કરવામાં આવે છે જેથી આરોગ્ય ક્ષેત્ર અને સંવેદનશીલ વસ્તી સહિત સમુદાયોને તૈયાર કરવામાં મદદ મળે.
મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય લિક્વિફાઇડ પેટ્રોલિયમ ગેસના રૂપમાં સ્વચ્છ રસોઈ બળતણ પૂરું પાડીને મહિલાઓ અને બાળકોના સ્વાસ્થ્યનું રક્ષણ કરવાનો છે. તેમણે એમ પણ જણાવ્યું હતું કે સરકારનું સ્વચ્છ ભારત મિશન શહેરો, નગરો અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં રસ્તાઓ, શેરીઓ અને માળખાગત સુવિધાઓને સાફ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે, અને ઉમેર્યું હતું કે “સ્વચ્છ હવા” આ મિશનનો એક અભિન્ન ભાગ છે.
